Tężec: objawy, przyczyny, diagnoza, leczenie i profilaktyka

Tężec jest poważną, lecz możliwą do uniknięcia infekcją bakteryjną, która atakuje nerwy. Powszechnie określane jako szczękościsk, choroba rozprzestrzenia się poprzez kontakt z przedmiotem lub powierzchnią, która została skażona Clostridium tetani. Transmisja jest najczęściej wynikiem rany kłutej, która zapewnia bakteriom łatwy dostęp do ciała.

Tężcowi można zapobiec za pomocą prostej szczepionki. Jednakże, jeśli nie byłeś zaszczepiony i jesteś zarażony, choroba może powodować skurcze mięśni od łagodnego do zagrażającego życiu. Obecnie nie ma dostępnych badań krwi w celu zdiagnozowania tężca. Jako takie leczenie rozpoczynałoby się od pojawienia się objawów i może obejmować antytoksynę tężcową, dożylne antybiotyki, leki przeciwskurczowe i mechaniczną wentylację.

Nieleczona infekcja tężcem może przebiegać od łagodnych skurczów do silnych skurczów całego ciała, uduszenia i zawału serca.

Nie ma lekarstwa na tężec.

Rodzaje

Oprócz uogólnionej tężcowi istnieją inne, rzadziej występujące formy choroby:

• Miejscowy tężec wpływa tylko na mięśnie w bezpośrednim sąsiedztwie infekcji. Skurcze są łagodne i trwają tylko kilka tygodni, chociaż czasami mogą poprzedzać uogólniony tężec.
• Cefaliczny tężec ogranicza się tylko do mięśni głowy. Zwykle występuje po urazie głowy, takim jak złamanie czaszki, rany szarpane, a nawet ekstrakcja zęba. Porażenie nerwu twarzowego jest najczęstszym objawem, skutkującym szczękościskami, porażeniem Bella lub opadającą górną powieką (opadanie powiek). Cefaliczny tężec prawie zawsze przechodzi do uogólnionej tężcowi, ale wydaje się być znacznie poważniejszy, z 15 do 30% ryzykiem śmierci.
• Noworodkowy tężecdotyczy noworodków matek, które nie zostały zaszczepione na tężec. Ponieważ dziecko nie ma wrodzonej odporności na C. tetani, jest podatny na infekcje, najczęściej w wyniku porażenia pnia pępowiny. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu tygodnia, co przekłada się na ponad 70 ryzyk śmierci. Choć rzadko pojawia się w rozwiniętym świecie, tężec noworodków jest drugą najczęstszą przyczyną chorób, którym można zapobiegać przy stosowaniu szczepionek u dzieci na całym świecie.

Objawy

Tężec zazwyczaj zaczyna się od łagodnych skurczów mięśni szczęki, określanych jako szczękościska lub szczęki. Może to również dotyczyć mięśni twarzy, wywołując spontaniczny grymas lub uśmiechnięty wyraz, określany jako risus sardonicus.

W przypadkach uogólnionej tężcowej, mimowolne skurcze będą opadać z głowy i ostatecznie wpływać na całe ciało. Jest to typowy wzór w około 80 procentach przypadków. Ze szczęki i twarzy skurcze poruszają się w dół, powodując sztywność karku, trudności w połykaniu oraz sztywność klatki piersiowej i mięśni łydek.

W miarę nasilania się spazmów mogą one prowadzić do bolesnych skurczów, zwanych opisthotonos, w których całe ciało dosłownie wyskakuje ze skurczami od głowy w dół po szyi, plecach, pośladkach i nogach. Skurcze mogą trwać minutami i stają się tak gwałtowne, że rozdzierają mięśnie i łamią kości. Inne częste objawy obejmują pocenie się, epizodyczne wysokie ciśnienie krwi i epizodyczną utratę kontroli jelit i pęcherza.

Skurcze mogą również zamknąć kanały oddechowe, powodując duszność, duszenie i okresy, kiedy w ogóle nie ma oddechu. Epizody często są wyzwalane przez mniejsze bodźce, takie jak nagły przeciąg, głośny hałas, jasne światło, a nawet lekkie dotknięcie.

W ciężkich przypadkach dochodzi do nadaktywności współczulnej (SOA), w której współczulne nerwy, które rządzą mimowolnymi reakcjami organizmu, są hiperstymulowane, powodując spazmatyczne zwężenie naczyń krwionośnych. Objawy SOA obejmują:

• Epizodyczne i zmienne nadciśnienie (nadciśnienie parne)
• Szybkie bicie serca (tachykardia)
• Nieregularne tętno (arytmia)
• Obfite pocenie
• Wysoka gorączka (powyżej 100.4 F)

W połączeniu ze skurczami wywoływanymi przez tężec, SOA może wywoływać zagrażające życiu komplikacje, w tym zatorowość płucną (skrzepy krwi w płucach) i zawał serca. Niewydolność oddechowa jest najczęstszą przyczyną śmierci.

Nawet przy kompleksowym leczeniu 10 procent infekcji tężcem spowoduje śmierć.

Przyczyny

Clostridium tetani jest bakterią beztlenową, co oznacza, że ​​nie może żyć ani rosnąć w obecności tlenu. Po wystawieniu na działanie powietrza bakteria tworzy ochronny przetrwalnik, który pozwala mu pozostać w stanie uśpienia, w dużej mierze nieprzepuszczalnym dla ciepła, suchości, promieniowania ultrafioletowego lub domowych środków dezynfekujących.

Zarodniki mogą pozostać żywe przez wiele lat w glebie i ulegać reaktywacji po powrocie do korzystnego wilgotnego środowiska. Jednym z takich środowisk jest głębokie rany kłute, w których reaktywowane bakterie są zdolne do wywołania zakażenia.

W organizmie tężec uwolni toksyny - znane jako toksyny tężcowej - które wiążą się z komórkami nerwowymi. Następnie toksyny rozprzestrzeniają się przez nerwy obwodowe, aż w końcu dotrą do centralnego układu nerwowego (mózgu i rdzenia kręgowego). Gdy bakterie namnażają i wzmacniają ten efekt, toksyny tężcowej zaczną blokować produkcję niektórych przekaźników chemicznych, zwanych neuroprzekaźnikami, które kontrolują ruchy mięśni dobrowolne.

Pod względem toksyczności toksyna tężcopasmowa jest drugą najbardziej toksyczną neurotoksyną bakteryjną obok toksyny botulinowej występującej w Botoxie.

Drogi transmisji

Tężec występuje prawie wyłącznie u osób, które nie były szczepione przeciwko C. tetani. Widać to częściej w ciepłym, wilgotnym klimacie i na obszarach, gdzie w glebie jest dużo nawozu.

Choroba od dawna wiązała się z ranami kłutymi wywołanymi przez zardzewiałe paznokcie. Podczas gdy rdza sama w sobie nie odgrywa roli w przenoszeniu choroby - powszechne nieporozumienie - łatwo kryje C. tetani zarodniki. Wkraczanie na paznokieć po prostu dostarcza zarodniki głębiej w ciało, niezależnie od tego, czy jest zardzewiałe, czy nie.

Tężec wiąże się również z wstrzykiwaniem heroiny, zwykle w wyniku obecności zarodników w zanieczyszczonej heroinie, a nie w samej igle. Ukąszenia zwierząt mogą również przenosić bakterię, podobnie jak złamania kości, oparzenia i kolczyki lub tatuaże wykonane przy pomocy niesterylnego sprzętu.

Chociaż implikowano również procedury stomatologiczne, najczęściej występują one w krajach rozwijających się, w których nie stosuje się standardowych praktyk higieny chirurgicznej. Procedury medyczne, takie jak chirurgia lub zastrzyki, są mało prawdopodobnymi drogami transmisji.

Dziś, w rutynowych szczepieniach dzieci i dorosłych, w USA występuje około 30 przypadków tężca. Na całym świecie tężec wywołuje około 60 000 zgonów rocznie.

Diagnoza

Nie ma badań krwi w stanie zdiagnozować tężec. Podczas gdy hodowla bakterii może dostarczyć dowodów na infekcję (poprzez pobranie próbki płynu z otwartej rany), ma ona prawdziwą dodatnią szybkość tylko około 30 procent. Z tego powodu tężec będzie traktowany domniemanie w oparciu o pojawienie się objawów i historię szczepień.

Jedną z procedur w biurze, która może wspierać diagnozę, jest test szpatułki. Wiąże się to z wprowadzeniem depresora języka z tyłu gardła. Jeśli jesteś zarażony, zareagowałbyś nienormalnie i odruchowo gryząc depresję. Jeśli nie byłeś zainfekowany, naturalny odruch wymiotny zmusiłby cię do wypchnięcia depresora z ust.

W przypadkach, gdy objawy są niespójne lub niespecyficzne, lekarz może zlecić badania w celu sprawdzenia innych możliwych przyczyn. Rozpoznania różnicowe mogą obejmować:

• Błonica
• Uogólnione napady padaczkowe
• Hiperkalcemia (nadmiar wapnia we krwi)
• Krwotok śródczaszkowy (krwawienie mózgowe)
• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (zapalenie błony otaczającej rdzeń kręgowy)
• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (zapalenie błony wokół rdzenia kręgowego i mózgu)
• Złośliwy zespół neuroleptyczny (rzadka, zagrażająca życiu reakcja na lek przeciwpsychotyczny)
• Zespół sztywnej osoby (rzadkie zaburzenie autoimmunologiczne)
• Zatrucie strychniną

Leczenie

Leczenie tężca będzie się różnić w zależności od statusu szczepienia.

Jeśli masz głęboką ranę, ale wcześniej szczepiłeś się przeciwko tężcowi, możesz otrzymać lek o nazwie immunoglobina tężca (TIG). Znany również jako antytoksyna tężcowa, TIG jest lekiem złożonym z białek odpornościowych, znanych jako przeciwciała, które są w stanie zneutralizować toksynę tężcową. TIG jest dostarczany przez wstrzyknięcie do mięśnia górnej części ramienia lub uda. Miejscowy ból i obrzęk to najczęstsze działania niepożądane.

Jednakże, jeśli nie byłeś szczepiony lub nie ukończyłeś serii szczepionek, TIG może być podawany wraz z odpowiednią rundą szczepień (patrz poniżej). Musiałoby to zostać rozpoczęte jak najszybciej po urazie, najlepiej nie krócej niż 48 godzin.

Jeśli masz objawy tężca, musisz być hospitalizowany i poddać się bardziej agresywnemu leczeniu. Przebieg leczenia różni się w zależności od nasilenia objawów.

Łagodny tężec zazwyczaj obejmowałyby zabiegi angażujące:

• TIG, podany domięśniowo lub dożylnie
• Flagyl (metronidazol), antybiotyk o szerokim spektrum działania, podawany dożylnie przez 10 dni
• Valium (diazepam), lek psychoaktywny stosowany w celu zmniejszenia napadów, podawany doustnie lub dożylnie

Ciężki tężec może obejmować wiele leków i interwencji mechanicznych, aby zapobiec niektórym cięższym objawom choroby. Opcje mogą obejmować:

• TIG, dostarczony dooponowo (do rdzenia kręgowego)
• Tracheotomia (nacięcie w tchawicy) i wkładanie rurki intubacyjnej do wspomagania oddychania mechanicznego
• Siarczan magnezu, znany również jako sól Epsom, dostarczany dożylnie w celu kontrolowania skurczów
• Valium (diazepam), podawany w postaci ciągłego wlewu dożylnego w celu rozluźnienia mięśni
• Adalat (nifedypina) lub labetalol, podawany dożylnie w celu obniżenia ciśnienia krwi
• Morfina łagodzi ból i wywołuje sedację

Aby utrzymać żywienie, dieta wysokokaloryczna może być dostarczana w postaci płynnej poprzez kroplówkę na ramieniu (żywienie pozajelitowe) lub przez rurkę wprowadzoną do żołądka (przezskórna gastrostomia).

Ciężkie przypadki mogą wymagać hospitalizacji od czterech do sześciu tygodni, zanim będziesz na tyle stabilny, aby można go było uwolnić, chociaż może upłynąć wiele miesięcy, zanim wyzdrowiejesz po uszkodzeniu centralnego układu nerwowego. Podczas gdy większość dorosłych może osiągnąć poprawę, napady tężca mogą powodować trwałe uszkodzenie mózgu u niemowląt ze względu na ograniczenie tlenu.

Szczepienie ochronne

Od czasu wprowadzenia szczepionki przeciwtężcowej w latach czterdziestych, liczba infekcji tężcowych na całym świecie spadła o ponad 95 procent. Obecnie szczepionka przeciwko tężcowi jest łączona z innymi szczepionkami, które mogą zapobiegać powszechnym chorobom wieku dziecięcego.

Zawierają:

• Błonica, toksoid tężcowy i bezkomórkowa szczepionka przeciw krztuścowi (DTaP) podawana dzieciom w ramach rutynowych serii szczepień
• Szczepionka przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi (Tdap) stosowana u nastolatków i osób starszych
• Szczepionka przeciwko tężcowi i krztuścowi (Td) podawana jako zastrzyk przypominający

Primary Vaccination Series

Szczepionka DTaP zapewnia ochronę przed trzema chorobami: błonica (bakteryjne zakażenie dróg oddechowych, krztusiec (znany również jako koklusz) i tężec.. Szczepionkę DTaP podaje się w serii trzech zastrzyków w górnej części ramienia lub uda w następujących odstępach czasu:

• Dwa miesiące
• Cztery miesiące
• Sześć miesięcy
• 15 do 18 miesięcy
• Cztery do sześciu lat

Szczepienie przypominające

Zaleca się również, aby młodzież otrzymywała dawkę szczepionki Tdap w wieku od 11 do 12 lat. Następnie należy podawać dawkę przypominającą Td co 10 lat.

Podobny protokół będzie stosowany w przypadku osób dorosłych, które nie zostały szczepione lub nigdy nie ukończyły serii szczepionek. W takim przypadku szczepionka Tdap lub Td może być podawana jako pojedyncze wstrzyknięcie, a następnie dawka przypominająca Td co 10 lat.

Zapobieganie po ekspozycji

W przypadku podejrzenia wystąpienia tężca bez objawów, szczepionka Tdap może być podawana jako środek zapobiegający zakażeniu. Znany jako profilaktyka po narażeniu (PEP), jest wskazany dla osób, które nie były wcześniej szczepione na tężec, nie ukończył serii szczepionek lub nie jest pewien ich statusu. Powinien być wydany w ciągu 48 godzin od urazu, z TIG lub bez.

Możesz otrzymać szczepionkę PEP lub nie, pod następującymi warunkami

• Jeśli masz mniej niż trzy poprzednie dawki szczepionki, ale dawkę przypominającą mniej niż pięć lat temu, nie trzeba szczepić.
• Jeśli masz mniej niż trzy poprzednie dawki szczepionki i dawkę przypominającą od pięciu do 10 lat temu, otrzymasz Tdap (preferowany) lub Td.
• Jeśli masz mniej niż trzy poprzednie dawki szczepionki i dawkę przypominającą ponad 10 lat temu, otrzymasz Tdap (preferowany) lub Td.
• Jeśli miałeś mniej niż trzy poprzednie dawki szczepionki bez dawki przypominającej, otrzymasz Tdap wraz z TIG.
• Jeśli nigdy nie byłeś szczepiony lub nie posiadasz żadnego statusu, otrzymasz zarówno Tdap, jak i TIG.

Słowo od Bardzo dobrze

Mimo że tężec jest rzadkością w Stanach Zjednoczonych, nadal trzeba podjąć odpowiednie środki ostrożności, jeśli wystąpi znaczące pęknięcie skóry, aby zapobiec C. tetani lub jakąkolwiek inną potencjalnie poważną infekcję.

Jeśli dostaniesz ranę ciętą lub przebijającą, ważne jest, aby natychmiast ją umyć gorącą wodą z mydłem. Zachowaj szczególną ostrożność, aby usunąć wszelkie zabrudzenia, obce przedmioty lub martwe tkanki, które mogą być osadzone w ranie. Jeśli nie możesz samodzielnie oczyścić rany, skontaktuj się ze swoim lekarzem lub odwiedź najbliższą klinikę ratunkową.

Po oczyszczeniu rany nałóż krem ​​lub maść antybiotykową, taką jak Neosporin lub Bacytracin, i przykryj ranę sterylnym bandażem lub gazą. Zmień opatrunek raz na dzień lub w razie potrzeby, i unikaj rany na mokro.

Jeśli pojawią się niepokojące objawy, nie wahaj się skontaktować się z lekarzem lub zgłosić się do lekarza tak szybko, jak to możliwe. Przynieś swoją kartę szczepień, jeśli możesz zapewnić sobie odpowiednie leczenie.