Choroby autoimmunologiczne: rodzaje, przyczyny, diagnoza i leczenie

Choroby autoimmunologiczne są przypadkiem błędnej tożsamości, w której atakuje się układ odpornościowy organizmu, który zwykle atakuje intruzów, takich jak wirusy i bakterie.Istnieje ponad 100 różnych chorób autoimmunologicznych, z których niektóre obejmują pojedynczy narząd (np. Zapalenie tarczycy Hashimoto) i inne, które atakują prawie dowolny organ lub tkankę (na przykład toczeń). Wczesne objawy, takie jak zmęczenie i ból stawów, naśladują inne schorzenia, utrudniając diagnozę. Warunki te mogą być tymczasowe lub, częściej, przez całe życie i czasami są określane jako "niewidzialne upośledzenia", ponieważ ludzie mogą nie wyglądać na chorujących na zewnątrz pomimo zajmowania się istotnymi problemami powiązanymi.

Choroby autoimmunologiczne dotykają ponad 23,5 miliona Amerykanów, a coraz więcej chorób przypisuje się autoimmunizacji.

tło

Układ odpornościowy chroni nas przed wirusami, bakteriami, obcymi substancjami, a nawet komórkami rakowymi, ale robi to z delikatną równowagą. Bez dobrej odpowiedzi immunologicznej (niedostateczny układ immunologiczny) nawet drobne infekcje mogą być śmiertelne. Powiedział, że nadmierna reakcja immunologiczna (jak w przypadku chorób autoimmunologicznych) może prowadzić do choroby, a nawet śmierci.

Odpowiedź immunologiczna

Kiedy, powiedzmy, wirus dostanie się do organizmu, wzmacnia odpowiedź immunologiczną. Limfocyty i inne komórki odpornościowe pędzą na ratunek, tworząc stan zapalny. Limfocyty T są częścią wrodzonej odpowiedzi i funkcji eliminującej każdy rodzaj intruza. Limfocyty B są częścią wyuczonej odpowiedzi i produkują przeciwciała, które specyficznie atakują zagrożenie.

Zazwyczaj układ immunologiczny nie atakuje własnych komórek organizmu i istnieje kilka etapów regulacyjnych (takich jak komórki pomocnicze T), które działają w celu zapobiegania autoimmunizacji. Ale tak się dzieje.

Reakcje autoimmunologiczne

Istnieje kilka różnych sposobów, w których można wytworzyć reakcję autoimmunologiczną. Obejmują one:

• Kiedy obca substancja lub drobnoustrój przypomina ciało: Przykładem tego jest gorączka reumatyczna, w której białka znajdujące się w grupie A przypominają białka w mięśniu sercowym; w rezultacie przeciwciała atakują serce.
• Kiedy normalne komórki ciała są zmienione: Przykładem tego mechanizmu jest wirus zmieniający komórkę organizmu, dzięki czemu system immunologiczny rozpoznaje go jako "nie-siebie".
• Jeśli komórki odpornościowe, które wytwarzają przeciwciała (komórki B), nieprawidłowo funkcjonują i wytwarzają nieprawidłowe przeciwciała, które atakują normalne komórki w ciele.
• Jeśli substancja w organizmie, która normalnie jest ukryta przed układem odpornościowym (np. Płyn w oku), dostaje się do krwioobiegu (np. W wyniku urazu).

Autoimmunity vs. Autoimmune Disease

Autoimmunizacja niekoniecznie oznacza chorobę autoimmunologiczną. Na przykład organizm może wytwarzać przeciwciała przeciwko sobie (autoprzeciwciała), które są zaangażowane w oczyszczanie gruzu po infekcji. W przypadku choroby autoimmunologicznej reakcja powoduje stan zapalny i uszkodzenie tkanek.

Istnieje szeroki zakres chorób autoimmunologicznych, które łącznie mogą wpływać na tkanki w prawie każdym regionie ciała. Warunki te dotyczą całego spektrum, ale można je podzielić choroby narządowe (te, które wpływają głównie na jeden narząd) i uogólnione lub ogólnoustrojowe, które wpływają na wiele rodzajów tkanek lub narządów. Niektóre z tych uogólnionych stanów mogą wpływać na naczynia krwionośne, gruczoły dokrewne, skórę, stawy lub mięśnie.

Choroby właściwe dla organów

Niektóre z bardziej pospolitych chorób autoimmunologicznych narządów obejmują:

Autoimmunologiczna choroba tarczycy

Autoprzeciwciała mogą powodować zniszczenie tkanki tarczycy i niedoczynność tarczycy, podobnie jak w przypadku zapalenia tarczycy Hashimoto, lub w stymulacji tkanki tarczycy i nadczynności tarczycy, podobnie jak w przypadku choroby Gravesa-Basedowa. W obu tych stanach objawy mogą rozwijać się szybko lub powoli z czasem. Choroby autoimmunologiczne tarczycy są bardzo powszechne i uważane za bardzo niedodiagnozowane.

Niedoczynność tarczycy może powodować objawy zmęczenia, przyrost masy ciała, zaparcia i wypadanie włosów, a stan jest leczony przez całe życie hormonalnym lekami zastępczymi.

Przegląd zapalenia tarczycy Hashimoto

Nadczynność tarczycy często powoduje nerwowość, niepokój, pocenie się i nietolerancję cieplną, i może być leczona za pomocą leków przeciwtarczycowych, chirurgii lub radioaktywnej terapii jodem w celu zniszczenia gruczołu.

Przegląd choroby Gravesa-Basedowa

Cukrzyca typu I

Cukrzyca typu I, która często pojawia się w dzieciństwie lub w wieku dojrzałym, występuje, gdy autoprzeciwciała niszczą komórki beta trzustki odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny. Objawy mogą obejmować pragnienie, zwiększone oddawanie moczu i ciężką śpiączkę cukrzycową. Jest leczony przez dożywotnią wymianę insuliny i konieczne jest uważne monitorowanie, aby uniknąć powikłań, takich jak niewydolność nerek, retinopatia i choroby serca.

Zrozumienie cukrzycy typu 1

Łuszczyca

Łuszczyca występuje, gdy układ odpornościowy błędnie wysyła sygnały do ​​komórek skóry, aby rosły zbyt szybko. Istnieje kilka postaci łuszczycy, najczęstszą z nich to łuszczyca plackowata. Łuszczyca plackowata charakteryzuje się podwyższonymi (często swędzącymi) czerwonymi plamami zwanymi blaszkami, które występują najczęściej na kolanach, dolnej części pleców, skórze głowy i łokciach. Możliwości leczenia łuszczycy zależą od rodzaju i ciężkości. W przypadku osób z łuszczycą ważne jest, aby przeprowadzić badanie przesiewowe pod kątem powiązanego stanu autoimmunologicznego, zwanego łuszczycowym zapaleniem stawów.

Przegląd łuszczycy

Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane (MS) to stan, w którym autoprzeciwciała atakują tłustą osłonkę (mielinę), która wyścieła nerwy. Choroba może mieć wiele różnych objawów w zależności od konkretnego obszaru układu nerwowego, który jest dotknięty, ale może obejmować problemy ze wzrokiem, zaburzenia czucia, takie jak drętwienie i mrowienie, problemy z pęcherzem, osłabienie, utrata koordynacji, drżenie i więcej.Stan ten nie jest uleczalny, ale nowsze terapie modyfikujące przebieg choroby zmieniają twarz SM poprzez spowolnienie progresji choroby u osoby.

Przegląd MS

Zespół Guillain-Barré

Zespół Guillain-Barré to stan, w którym autoprzeciwciała atakują komórki wsparcia, które nerwy linii. Często występuje po infekcji wirusowej (i rzadko po strzale grypy) i uważa się, że fragmenty zakaźnego organizmu przypominają części układu nerwowego. Zespół często zaczyna się od słabości i zmian w odczuwaniu w stopach i dłoniach. Gdy stan wznosi się do ciała, może zagrażać życiu bez natychmiastowej pomocy medycznej. (Porażenie przepony wymaga wspomagania oddychania za pomocą respiratora.)

Przegląd zespołu Guillain-Barré

Choroby układowe

Systemowe choroby autoimmunologiczne mogą powodować kilka różnych problemów, ponieważ ich działanie odczuwalne jest w całym ciele. Przykłady obejmują:

Systemic Lupus Erythematosis (SLE lub toczeń)

Toczeń rumieniowaty układowy (toczeń) jest prototypem choroby autoimmunologicznej, która atakuje wiele narządów. Objawy tocznia mogą obejmować ból stawów, wysypki skórne, problemy z nerkami, zapalenie płuc i (lub) serce, niedokrwistość, zwiększone krzepnięcie (zakrzepica), problemy z pamięcią i inne. Leczenie obejmuje środki związane ze stylem życia (takie jak ochrona przed słońcem i zaprzestanie palenia tytoniu) oraz leki, takie jak kortykosteroidy, leki przeciwmalaryczne i leki immunosupresyjne.

Przegląd tocznia

Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RA) charakteryzuje się bólem, obrzękiem i bez leczenia, w ostatecznym przypadku zniszczenia stawów. W przeciwieństwie do choroby zwyrodnieniowej stawów ("zużywające się" zapalenie stawów) objawy RA są cięższe. Bez wczesnego i agresywnego leczenia zwykle dochodzi do deformacji stawów. Stawy są zwykle dotknięte symetrycznie, z predyspozycją do małych stawów rąk i stóp. Oprócz zapalenia stawów (zapalenia błony maziowej) osoby z RZS mogą rozwijać guzki podskórne, wysięk opłucnowy, zapalenie błon śluzowych serca (zapalenie osierdzia) i wiele innych.

Przegląd reumatoidalnego zapalenia stawów

Zapalna choroba jelit

Choroba zapalna jelit (IBD), która obejmuje chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie okrężnicy, odnosi się do przewlekłego zapalenia przewodu pokarmowego. Podczas gdy choroba Leśniowskiego-Crohna może powodować zapalenie z jamy ustnej do odbytu, zapalenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego wpływa tylko na jelito grube (zwane okrężnicą) i odbytnicę. Objawy mogą obejmować biegunkę, bóle brzucha, krwawe stolce, utratę wagi i zmęczenie. Leczenie często obejmuje połączenie leków i operacji, a także uważne monitorowanie, ponieważ oba stany są związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka okrężnicy.

Przegląd IBS

Zespół Sjogrena

W zespole Sjögrena autoprzeciwciała atakują gruczoły wytwarzające łzy i ślinę. Prowadzi to do suchych oczu, suchości w ustach i związanych z tym konsekwencji, takich jak próchnica zębów, utrata poczucia smaku i innych. Może również wystąpić ból stawów i inne objawy. U około połowy osób zespół występuje samoistnie, podczas gdy jest związany z innym stanem autoimmunologicznym, takim jak toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów lub twardzina w innych.

Przegląd syndromu Sjögrena

Zespół antyfosfolipidowy

Zespół antyfosfolipidowy jest powszechnym stanem autoimmunologicznym, który obejmuje autoprzeciwciała przeciwko pewnym białkom we krwi, co prowadzi do nieprawidłowego krzepnięcia. Często jest to zauważane jako powód u kobiet z częstymi poronieniami lub przedwczesnym porodem lub z zakrzepami krwi i / lub siniakami bez oczywistej przyczyny. Tworzenie skrzepów może również prowadzić do ataków serca (gdy występują w naczyniach krwionośnych w sercu) lub udarów (gdy w mózgu występują skrzepy).

Przegląd zespołu antyfosfolipidowego

Objawy i symptomy

Podczas gdy objawy typowych chorób autoimmunologicznych mogą się znacznie różnić w zależności od konkretnego narządu lub narządów dotkniętych, istnieją pewne objawy, które są wspólne z wieloma z tych chorób. Ponieważ objawy te są niespecyficzne, mogą być również objawem chorób nieagroimmunologicznych.

Objawy ogólne

Ogólne objawy mogą obejmować:

• Zmęczenie
• Niska gorączka (często gorączka, która pojawia się i znika)
• Zmiany masy ciała
• Zawroty głowy
• Ból mięśni i / lub stawów i obrzęk
• Trudności z koncentracją
• Wysypki na skórze
• Problemy z trawieniem
• Ogólne poczucie złego samopoczucia

Objawy często następują po nawrocie i remisji (woskowanie i zaniki), wraz z pogorszeniem się choroby, poprawą, a następnie pogorszeniem w nieprzewidywalny sposób. Mogą pojawić się race, które definiuje się jako nagłe wystąpienie ciężkich objawów.

Specyficzne objawy

Specyficzne objawy mogą się różnić w zależności od zaburzeń i mogą obejmować:

• Objawy ze stawami, takie jak zaczerwienienie, ból i obrzęk stawów, które są ostrzejsze niż można by oczekiwać w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów
• Wysypki skórne, takie jak "wysypka motylkowa" na twarzy z toczniem
• Zapalenie naczyń krwionośnych, zapalenie naczyń krwionośnych, które może prowadzić do uszkodzenia wszędzie tam, gdzie dotknięte są naczynia krwionośne (np. Tętniaki)

Podejrzewa się wiele stanów autoimmunologicznych na podstawie konkretnego połączenie objawów, chociaż dwie osoby mogą mieć tę samą diagnozę i bardzo różne objawy.

Na przykład twardzina układowa (twardzina układowa) charakteryzuje się czymś, co nazywa się syndromem CREST, co oznacza połączenie wapnienia (nagromadzenie wapnia), zespołu Raynauda (stan, w którym dłonie stają się zimne i często niebieskie lub białe po ekspozycji na niskie temperatury), dysfunkcja przełyku, sklerodaktylia (stan, w którym palce przypominają kiełbaski) i teleangiektazje (nieprawidłowo rozszerzone naczynia włosowate powodujące pojawienie się "pajączków").

Objawy chorób autoimmunologicznych

Współwystępowanie

Często zdarza się, że u osób z jedną chorobą autoimmunologiczną rozwija się inna. Może to być związane z genetyczną predyspozycją lub wspólnym wyzwalaczem.

Ogólnie rzecz biorąc, około 25 procent osób, które mają jedną chorobę autoimmunologiczną, ma tendencję do rozwoju innej.

Przykładem jest połączenie reumatoidalnego zapalenia stawów z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy lub połączenie celiakii z cukrzycą typu I, autoimmunologiczną chorobą wątroby lub reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Termin wielokrotny zespół autoimmunologiczny jest używany do opisania ludzi, którzy mają trzy lub więcej chorób autoimmunologicznych. Istnieją różne rodzaje tego zespołu, ale często jednym z trzech stanów jest skóra (np. Łysienie plackowate lub bielactwo).

Przyczyny i czynniki ryzyka

Istnieje wiele czynników, które są uważane za leżące u podstaw rozwoju chorób autoimmunologicznych, a także czynników związanych z podwyższonym ryzykiem.

Możliwe przyczyny chorób autoimmunologicznych i / lub zaostrzeń obejmują:

• Choroba zakaźna: Uważa się, że autoimmunizacja może wystąpić, gdy składnik wirusa lub bakterii przypomina białka w organizmie, lub zamiast tego, przez infekcję regulującą regulację układu immunologicznego. Niektóre specyficzne mikroorganizmy powiązane z chorobą autoimmunologiczną obejmują: wirus Epsteina-Barr, wirus cytomegalii (CMV) i grupę A Paciorkowiec.
• Czynniki środowiskowe: Brak światła słonecznego, niedobór witaminy D, ekspozycja chemiczna i inne czynniki środowiskowe są powiązane z różnymi rodzajami chorób autoimmunologicznych. Wiele badań powiązało również bardziej sterylne środowisko (mniej zwierząt domowych, czystsze domy, itp.) Z rozwojem niektórych chorób autoimmunologicznych. Teoria stojąca za "hipotezą higieniczną" polega na tym, że ludzie narażeni są na mniejszą liczbę antygenów (takich jak roztocza, sierść zwierząt itd.), Nadaktywny układ odpornościowy atakuje sam siebie.
• Styl życia: Palenie wydaje się potroić ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów, a także wiązało się z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak choroba Grave'a i SM. Otyłość jest uważana za stan "prozapalny", który może wyjaśniać jej rolę jako czynnika ryzyka. Uważa się, że dieta zachodnia (wysoka zawartość tłuszczu, wysoki cukier, wysoka zawartość białka, wysoka zawartość soli) sprzyja rozwojowi chorób autoimmunologicznych.
• Bakterie jelitowe: Coraz więcej badań wskazuje na związek między bakteriami żyjącymi w przewodzie pokarmowym (florą jelitową) a szeregiem chorób, w tym chorób autoimmunologicznych.
• Genetyka: Kilka chorób autoimmunologicznych zdaje się przebiegać w rodzinach w różnym stopniu, a badania w toku analizują konkretne geny.

Czynniki ryzyka różnią się w zależności od konkretnego warunku, ale obejmują:

• Seks: Wiele chorób autoimmunologicznych występuje częściej u kobiet. Ponadto czynniki hormonalne mogą odgrywać rolę w zaostrzeniu wielu z tych stanów.
• Wiek: Wiele chorób autoimmunologicznych pojawia się po raz pierwszy w wieku rozrodczym.
• Waga: Niektóre choroby autoimmunologiczne występują częściej u osób z nadwagą, podczas gdy inne są bardziej powszechne u osób z zaburzeniami odżywiania w wywiadzie.
• Etniczność: Różne warunki są różne, a cukrzyca typu I występuje częściej u białych, a ciężkie choroby autoimmunologiczne są bardziej rozpowszechnione u kobiet afroamerykańskich, latynoskich i indiańskich.
• Geografia: Niektóre choroby autoimmunologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, choroba zapalna jelit i cukrzyca typu I występują częściej na północnych szerokościach geograficznych, zwłaszcza na północnym Pacyfiku (różnice geograficzne mogą być z kolei powiązane z ekspozycją na witaminę D (istnieje odwrotna zależność pomiędzy ekspozycją na promieniowanie UV i MS) lub pochodzenie etniczne (takie jak dziedzictwo skandynawskie).
• Palenie: Używanie tytoniu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wielu z tych chorób.
• Leki: Niektóre leki mogą zwiększać ryzyko pewnych stanów, na przykład w przypadku prokainamidu i tocznia.

Dlaczego występują choroby autoimmunologiczne?

Diagnoza

Rozpoznanie choroby autoimmunologicznej może wymagać czasu, a czasem kilku opinii. W rzeczywistości, i niestety, przeciętna osoba spędza cztery i pół roku (widząc co najmniej czterech lekarzy) przed postawieniem diagnozy.

Gdzie zacząć

Zaleca się, aby ludzie zaczęli od specjalisty, który radzi sobie z ich najbardziej widocznym objawem, takim jak widzenie reumatologa, jeśli przeważają objawy ze stawów. Po tym mogą być konieczne konsultacje z dodatkowymi specjalistami.

Proces diagnostyczny rozpoczyna się od starannej historii, ale może to być frustrujące, ponieważ wiele osób ma pozornie niepowiązane objawy. Fizyczny egzamin może czasami sugerować stan autoimmunologiczny oparty na obrzęk stawów, charakterystyczne wysypki i więcej, ale najczęściej potrzebne są dalsze badania. Nie ma jednego testu, który mógłby jednoznacznie zdiagnozować choroby autoimmunologiczne (z rzadkimi wyjątkami, takimi jak cukrzyca typu I), a ocena zwykle obejmuje szereg testów, w tym:

• Próba sedymentacji erytrocytów (ESR lub sed rate)
• Test C-reaktywnego białka (CSR)
• Pełne badanie krwi (CBC)
• Kompleksowy panel metaboliczny
• Test przeciwciał przeciwjądrowych (ANA): Przeciwciała przeciwjądrowe są autoprzeciwciałami atakującymi struktury w jądrze komórkowym. Różne wzory na ANA są skorelowane z różnymi chorobami.
• Test czynnika reumatoidalnego (RF)
• Testy przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycy

Istnieje wiele innych testów, które mogą być zalecane w zależności od stanu, który jest podejrzewany.

Testy obrazowania mogą być stosowane podczas oceny określonych objawów związanych ze stanami autoimmunologicznymi, takimi jak prześwietlenia stawów, które są spuchnięte lub echokardiogram (USG serca), jeśli podejrzewa się wysięk osierdziowy.

Zabiegi

Leczenie chorób autoimmunologicznych różni się w zależności od konkretnej choroby.

W niektórych przypadkach stan może być uleczalny, ale dla większości głównym celem jest remisja lub kontrola choroby.

W wielu z tych warunków kurs jest nieprzewidywalny, a zabiegi mogą się zmieniać z biegiem czasu.

Ogólnie rzecz biorąc, leczenie może być uważane za składające się z:

• Zarządzanie objawami: Na przykład niesteroidowe leki przeciwzapalne do kontrolowania bólu stawów.
• Zastąpienie: W przypadku takich chorób, jak cukrzyca typu I lub autoimmunologiczna niedoczynność tarczycy, podaje się insulinę lub hormon tarczycy.
• Kontrolowanie stanu zapalnego: Leki takie jak kortykosteroidy i inhibitory martwicy nowotworów (leki biologiczne) są potrzebne do kontrolowania stanu zapalnego związanego z wieloma chorobami autoimmunologicznymi
• Zapobieganie komplikacjom: U osób z cukrzycą typu I konieczna jest staranna kontrola poziomu cukru we krwi, aby zmniejszyć liczbę powikłań, natomiast wczesne i agresywne leczenie jest konieczne w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, aby zapobiec deformacji stawów.

Trwają również badania kliniczne w poszukiwaniu nowych, lepszych sposobów radzenia sobie z tymi stanami.

Korona

Większość chorób autoimmunologicznych to zaburzenia rzutowo-remisyjne. Trudno jest przewidzieć, kiedy poczujesz się dobrze, a kiedy nie. Ponadto wiele osób z tymi zaburzeniami wydaje się być na zewnątrz zdrowo, co czasami prowadzi do mniejszego zrozumienia i wsparcia ze strony przyjaciół i bliskich. To powiedziawszy, jest wiele rzeczy, które ludzie z chorobą autoimmunologiczną mogą zrobić, aby lepiej radzić sobie z codzienną frustracją i objawami:

• Jedz zdrową dietę: Dla osób z celiakią lub cukrzycą monitorowanie diety ma kluczowe znaczenie. Jednak dla osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne ważne jest, aby dowiedzieć się, jak uzyskać zdrowe bakterie jelitowe.
• Ćwicz dobrą higienę snu: Odpocznij każdej nocy w odpowiedni sposób i spróbuj obudzić się i idź spać o tej samej porze każdego dnia.
• Ćwiczenie: Ćwiczenia łagodne do umiarkowanych są ważne dla większości ludzi, ale nie należy ich przesuwać i wiedzieć, kiedy je zatrzymać.
• Ćwicz zarządzanie stresem: Zarządzanie stresem jest pomocne w radzeniu sobie z dowolnym stanem zdrowia, a szczególnie ważne w warunkach stresu, takich jak choroby autoimmunologiczne.
• Znaj swoje wyzwalacze: W pewnych warunkach istnieją czynniki wyzwalające, które są związane z objawami choroby. Warto je zidentyfikować, a następnie spojrzeć na sposoby na zmniejszenie ekspozycji.

Wsparcie

Każdy, kto radzi sobie z poważnym stanem zdrowia, potrzebuje wsparcia, ale jest to jeszcze bardziej prawdziwe dla osób żyjących z "niewidzialnymi chorobami". Osobiste grupy wsparcia i społeczności wsparcia online mogą być pomocne, ponieważ umożliwiają kontakt z innymi, którzy w podobny sposób radzą sobie z nieprzewidywalnym i często źle rozumianym stanem. Niektóre grupy opierają się na określonych warunkach, podczas gdy inne opierają się na objawach. Koalicja Narodowa Autoimmunologicznych Grup Pacjentów jest dobrym miejscem do rozpoczęcia poszukiwań tych społeczności.

Słowo od DipHealth

Jeśli ty lub ktoś bliski radzisz sobie z chorobą autoimmunologiczną, ważne jest, aby być swoim adwokatem. Podróż do diagnozy, a później do skutecznego leczenia, może być frustrująca, a nawet samotna. Na szczęście istnieje wiele badań dotyczących przyczyn i leczenia tych chorób.